Klasyfikacja tusz wieprzowych w systemie EUROP (I, II, III i IV kwartał 2023 r.)

Inspekcja Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych (IJHARS) przedstawia wyniki kontroli planowej w zakresie klasyfikacji tusz wieprzowych w systemie EUROP w 2023 r. dotyczące struktury tusz poddanych klasyfikacji oraz porównanie wyników z latami poprzednimi.

Klasyfikacja tusz wieprzowych w systemie EUROP (I, II, III i IV kwartał 2023 r.)
Cel kontroli
 
Celem kontroli klasyfikacji tusz wieprzowych wg EUROP prowadzonych przez IJHARS w 2023 r. było zapewnienie prawidłowego określania klas jakości tusz wieprzowych w ubojniach i przestrzegania obowiązujących przepisów. Ponadto istotne jest ujednolicenie kryteriów klasyfikacji tusz wieprzowych, dla zapewnienia przejrzystości i uczciwości w stosunkach handlowych.
 
W 2023 r. inspektorzy JHARS przeprowadzili 1370 wizyt kontrolnych w zakładach ubojowych objętych nadzorem. W ich trakcie sprawdzono poprawność klasyfikacji przeprowadzonej przez 256 rzeczoznawców (77,81% czynnych rzeczoznawców) na podstawie 33,1 tys. szt. tusz wieprzowych.
 
Nadzorowane ubojnie
 
Każda ubojnia trzody chlewnej podlegała obowiązkowi przesyłania kwartalnych informacji o liczbie uzyskanych tusz wieprzowych. Obowiązkowi klasyfikacji tusz wieprzowych w 2023 r. podlegały 172 zakłady ubojowe. Ponadto 2 zakłady uczestniczyły dobrowolnie w systemie klasyfikacji tusz wieprzowych. W nadzorowanych ubojniach ubito 17,8 mln szt. trzody, tj. 95,7% całkowitego uboju trzody w Polsce.
 
Ustalenia z kontroli
 
W toku kontroli ustalono, że:
  • klasyfikację tusz wieprzowych stosowały wszystkie zakłady objęte kontrolą, metodę ZP stosowało 49 zakładów, tj. 29,5% nadzorowanych,
  • choirometry posiadało 117 zakładów, tj. 70,5% wszystkich nadzorowanych,
  • tara wskazywana przez wagi kolejkowe była prawidłowa,
  • informacje o wynikach klasyfikacji wystawiane dostawcom żywca rzeźnego były zgodne z dokumentacją zakładową we wszystkich ubojniach spośród tych, które powiadamiają dostawców.
Stwierdzone nieprawidłowości
 
Nieprawidłowości stwierdzone podczas kontroli to:
  • brak aktualnych uprawnień u 4 osób klasyfikujących tusze wieprzowe w 4 ubojniach,
  • nieaktualne cechy legalizacji wag kolejkowych, używanych do ustalania masy tusz w 7 zakładach,
  • nieprawidłowo wykonany pomiar mięsności dotyczył 3,0 tys. szt. tusz,
  • nieprawidłowa obróbka lub prezentacja tusz dotyczyła 350 szt. tusz,
  • brak oznakowania lub nieprawidłowe znakowanie klasą jakości handlowej dotyczyło 849 tusz,
  • nieprawidłowe dokumentowanie czynności ustalania klas jakości tusz w 3 zakładach,
  • brak protokołu z ustalania klas jakości handlowej tusz w 3 ubojniach,
  • nieprawidłowy czas przechowywania dokumentacji z ustalania klas jakości tusz wieprzowych, czyli krótszy niż wymagane 4 tygodnie, w 3 zakładach ubojowych.
Zastosowane sankcje
 
W 2023 r. w wyniku stwierdzonych nieprawidłowości, inspektorzy wydali 3 decyzje nakładające kary pieniężne, a także nałożyli mandaty karne w stosunku do 36 osób odpowiedzialnych za wykroczenia oraz wydali zalecenia pokontrolne w stosunku do 12 nadzorowanych ubojni.
 
Struktura trzody w klasyfikacji EUROP
 
W 2023 r. klasyfikacji poddano 17,1 mln szt. tusz wieprzowych, tj. 96,1% trzody ubitej w nadzorowanych rzeźniach, z czego największy udział (87,94% – o 0,64% więcej niż w 2022 r.) stanowiły tusze w dwóch najwyższych klasach jakości handlowej S oraz E. Klasa zostaje nadana w oparciu o oszacowaną zawartość chudego mięsa w tuszy: S – 60% lub więcej, E – od 55% do 60% chudego mięsa.

Struktura tusz poddanych klasyfikacji w 2023 r. przedstawia się następująco:
Klasa mięsności Liczba (tys. szt.) %
S 7079,33 41,39
E 7962,98 46,55
U 1674,10 9,79
R 318,63 1,86
O 48,38 0,28
P 21,53 0,13
Razem 17 104,95 100,0
 
Udział zakładów nadzorowanych
 
Porównując dane liczbowe uzyskane w ramach nadzoru nad klasyfikacją tusz wieprzowych w systemie EUROP w latach 2013-2022, można zauważyć, że o ok. 1/3 zmniejszyła się liczba zakładów prowadzących uboje trzody chlewnej – z 570 zakładów w 2013 r. do 346 w 2023r. (tab. 1). W 2023 r. liczba zakładów ubojowych nadal malała. Jednocześnie udział zakładów nadzorowanych w ogólnej liczbie zakładów ubojowych zwiększył się w okresie 10 lat z 46,1% w 2013r. do 48% w 2023r.

Liczba zakładów prowadzących ubój trzody chlewnej w Polsce oraz zakładów nadzorowanych w latach 2013-2023.
  2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023
Liczba ubojni 570 554 528 510 484 461 416 414 405 392 346
Liczba ubojni nadzorowanych 263 237 228 224 213 210 198 197 193 187 166
Udział zakładów nadzorowanych % 46,1 42,8 43,2 43,9 44 45,6 47,6 47,6 47,7 47,7 48

 


Tagi:
źródło: