Pałecznica zbóż. Jęczmień ozimy szczególnie narażony

Choroby zbóż

Rezygnacja z odpowiedniego płodozmianu, nadmierne nawożenie, zmiany klimatyczne prowadzą do zwiększonej agresji patogenów, które w uprawie wielu gatunków roślin prowadzą do strat gospodarczych. W zależności od przebiegu pogody zmieniają swoje nasilenie choroby grzybowe. Agresja chorób w niesprzyjających warunkach przyczynia się do osłabienia kondycji uprawianych roślin. W związku z tym tak istotne jest monitorowanie czynników chorobotwórczych, żeby zapobiegać negatywnym skutkom ich działalności. Dlatego też podstawowym zadaniem rolnika jest wczesne i właściwe zdiagnozowanie przyczyny słabej kondycji roślin.

Nie jest to jednak takie proste, gdyż na każdej roślinie uprawnej może występować wiele różnych chorób o podobnych objawach. Rozpoznanie zagrożenia i ocena jego szkodliwości prowadzi do skutecznej walki z takimi  chorobami grzybowymi jak: zgorzele siewek, zgorzel podstawy źdźbła i korzeni, pleśni śniegowej oraz pałecznicy zbóż i traw.

Obserwując rośliny wiosną można zauważyć pierwsze objawy w postaci żółknięcia, obumierania i słabego krzewienia roślin. Jeżeli zauważy się wypadanie roślin w wyniku czego pojawiają się puste place i zmniejsza się obsada roślin to można mówić tu o pałecznicy zbóż. Porażone rośliny łatwo jest wyciągnąć z gleby, gdyż uszkodzony mają węzeł krzewienia, a także korzenie.

Pałecznica zbóż

Pałecznica zbóż zazwyczaj występuje na jęczmieniu ozimym, w warunkach podniesionej wilgotności gleby o małej aktywności biologicznej. Pojawia się tam gdzie na uprawach zalega śnieg powyżej 90 dni oraz w warunkach gdy spadnie na nie zamarzniętą glebę. Wiosną po stopieniu śniegu rośliny pokrywa biało szarawa grzybnia, której sklerocja posiadają średnicę od 0,5 do 2 mm. Młode sklerocja mają powierzchnię gładką, a starsze chropowatą, często bywają nieco spłaszczone. Duże sklerocja są wewnątrz puste.

Z kolei jesienią ze sklerocjów wyrastają owocniki, choć zazwyczaj jest to jeden. Są one buławeczkami długości 8-25 mm, z delikatną, puszystą grzybnią u podstawy o odcieniu różowym. Jej podstawki mają kształt szerokiej buławki, zarodniki podstawkowe są jajowate, z jednej strony spiczasto zakończone. Kiełkują na powierzchni gleby, przez co są głównym źródłem porażenia roślin. Grzyb może wzrastać w temperaturze poniżej 0⁰C i w warunkach łagodnej  długiej zimy z dużą ilością opadów śnieżnych.

Zapobieganie występowania pałecznicy zbóż to przede wszystkim stosowanie odpowiedniego płodozmianu, zaprawianie materiału siewnego fungicydami posiadającymi związki z grupy triazoli lub imidazoli.

Zaprawiając materiał siewny zapewnia się młodym roślinom optymalne warunki wzrostu, ograniczając tym samym rozwój patogenu nawet w warunkach silnego porażenia.