IERiGŻ: Większego wzrostu cen żywności należy spodziewać się w I półroczu 2016 r.

Oczekiwana obniżka produkcji owoców i warzyw będzie głównym czynnikiem stymulującym wzrost cen żywności w br. Według wstępnego szacunku GUS (z 30.07.2015 r.) w br. w Polsce zbiory owoców będą podobnej wielkości do ubiegłorocznych, a warzyw gruntowych o 5% mniejsze. Sierpniowa susza prawdopodobnie nasili zniżkę produkcji i wpłynie na spadek tych szacunków. Wprowadzone w sierpniu ub. roku rosyjskie embargo na polską żywność również przyczyniło się do ograniczenia produkcji. Te dwa czynniki będą oddziaływały w kierunku mniejszej podaży i wyższych cen warzyw i owoców z tegorocznych zbiorów. Dodatkowym czynnikiem „podbijającym” ceny będzie efekt niskiej bazy z minionego roku.

Jak wskazuje Krystyna Świetlik, duże wahania średnich rocznych cen owoców i warzyw są u nas zjawiskiem normalnym. W 2006 r. w odniesieniu do 2005 r., ceny warzyw wzrosły o 8,9%, a ziemniaków o 51,9%. W 2010 r. w wyniku nieurodzaju ceny warzyw zwiększyły się o 18%, a ziemniaków o 28,1%, a w 2013 r. wzrosty cen warzyw i ziemniaków wyniosły odpowiednio 7,1% i 47,6%. Nie spowodowało to drastycznych podwyżek cen żywności. Jeżeli w tym roku przeciętne ceny detaliczne warzyw będą wyższe nawet o 20%, choć to jest mało prawdopodobne, gdyż w I półroczu br. ich poziom był o 7,7% niższy niż przed rokiem, to z tego tytułu ceny żywności mogą wzrosnąć o 2%, gdyż udział warzyw z wykluczeniem ziemniaków w żywnościowym koszyku zakupów to w 2014 r. - 9,6%.

Ceny owoców krajowych mają mniejszy wpływ na ceny żywności niż ceny warzyw ze względu na mniejszy udział owoców w strukturze domowych wydatków oraz duży udział importowanych produktów w koszyku zakupów. Udział owoców w koszyku żywnościowym w strukturze cenowych wag wynosi 5,4%, co oznacza, że przeciętny roczny wzrost cen owoców np. o 20% mógłby spowodować zwyżkę cen całej żywności o 1%. Taki wzrost średnich rocznych cen owoców jest jednak mało prawdopodobny, bo w I półroczu 2015 r. za owoce konsumenci płacili o 4,5% mniej niż w I półroczu 2014 r.

Biorąc pod uwagę wymienione powyżej czynniki i uwarunkowania, przewiduje się, że we wrześniu wyhamowaniu ulegnie, trwająca od maja minionego roku, zniżkowa tendencja cen żywności, w październiku br. przeciętny poziom cen żywności może być nieco większy niż w analogicznym miesiącu zeszłego roku, a w grudniu br. – o 1,5% niż rok wcześniej.

Z przyspieszeniem dynamiki cen żywności należy się z kolei liczyć w I półroczu 2016 r. W br. istotnym czynnikiem stymulującym zwyżkę cen żywności będzie oczekiwany wzrost krajowego popytu, a czynnikiem hamującym tempo tego wzrostu – spadek globalnych cen ropy, który może zmniejszyć koszty produkcji rolnej oraz poza surowcowe koszty przetwórstwa i obrotu.