Informacje rządowe rozpatrywane na posiedzeniach Sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi w maju 2025 r.

Budżet na dopłaty w ramach ekoschematu „Dobrostan zwierząt” wynosi około 254 mln euro rocznie. Pan wiceminister Krajewski zapewnił, że ARiMR niezwłocznie po opublikowaniu rozporządzenia ministra rolnictwa ws. stawek przystąpiła do naliczania należnych rolnikom płatności. Stawki są niższe o około 3,5 proc. w porównaniu do zeszłego roku, głównie ze względu na niższy kurs euro, po którym były przeliczane. Agencja wydała już 18 proc. decyzji dobrostanowych, a ponad 90 proc. wniosków ma już zatwierdzoną kontrolę administracyjną – poinformował. W 2024 o dopłaty w ramach ekoschematu „Dobrostan zwierząt” ubiegało się 114,7 tysięcy rolników. Rok wcześniej do ARiMR wpłynęło 93,5 tysiąca wniosków.
 

Z naszych analiz jak powiedział wiceminister wynika, że w ramach kampanii 2024 roku płatnością dobrostanową objęte zostało około 80% pogłowia krów w Polsce oraz około 60% krajowego pogłowia owiec. Porównując dane z kampanii 2024 r. do danych z 2023 r. można zaobserwować, że wzrasta liczba gospodarstw podwyższających poziom dobrostanu zwierząt podkreślił sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Stefan Krajewski.
 

W środę 7 maja 2025 r. Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi pod przewodnictwem pana posła Piotra Głowskiego rozpatrzyła informację na temat pomocy rolnikom poszkodowanym w wyniku ostatnich klęsk żywiołowych (gradobicie i podtopienia) oraz działania systemu ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich. Informację przedstawił sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Stefan Krajewski.
 

Działania w przypadku wystąpienia klęsk żywiołowych polegają na szacowaniu szkód przez komisje powoływane przez wojewodę właściwego ze względu na miejsce wystąpienia szkód. Po oszacowaniu szkód można określić skalę strat spowodowanych wystąpieniem niekorzystnych zjawisk atmosferycznych. Wówczas zostaje podjęta decyzja odnośnie do ewentualnego uruchomienia dodatkowej formy pomocy dla gospodarstw rolnych. Podstawową formą pomocy dla producentów rolnych, którzy ponieśli straty są ubezpieczenia upraw rolnych. Na 2025 rok MRiRW podpisało umowy w sprawie dopłat do ubezpieczeń upraw rolnych i zwierząt gospodarskich z 9 zakładami ubezpieczeń.
 

W trakcie dyskusji podnoszono, że problemem jest wystąpienie w tym roku gradu i deszczów nawalnych w kwietniu przy ubezpieczeniach obowiązują od 1 maja. Wnioskowano o wprowadzenie obowiązkowych ubezpieczeń upraw rolnych co zmniejszyłoby od strony finansowej skutki klęsk żywiołowych, a składki byłyby niższe ze względu na większą powszechność tych ubezpieczeń.
 

Komisja przyjęła wniosek pana posła Roberta Telusa o rozpoczęcie prac na najbliższym posiedzeniu Komisji nad poselskim projektem ustawy o rekompensatach za szkody wyrządzone przez ptactwo chronione.
 

W tym samym dniu Podkomisja stała do spraw biogospodarki i innowacyjności w rolnictwie pod przewodnictwem pana posła Wiesława Różyńskiego rozpatrzyła informację na temat innowacyjnych metod produkcji rolnej jaką jest ekologia oraz produkcji w systemie zero pozostałości środków ochrony roślin. Informację przedstawił sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Stefan Krajewski. W trakcie dyskusji która skupiła się na produkcji ekologicznej głos zabrał pan poseł Jan Krzysztof Ardanowski, który podniósł, że wsparcie dla rolnictwa ekologicznego musi być bardzo precyzyjnie i ukierunkowane. Zakładając, że część ludzi wierzy, że jest to żywność lepiej dopasowana do potrzeb organizmu, lepiej odpowiadająca na różnego rodzaju problemy chorób cywilizacyjnych, gastrycznych to rolą państwa jest umożliwiać i pomagać, żeby taka żywność na rynku funkcjonowała. Ale tworzenie sztucznego rynku tylko i wyłącznie przez system subwencji państwowych wydaje się nieuprawnione w stosunku do wszystkich pozostałych rolników podkreślił pan poseł Ardanowski. Kontynuując swoją wypowiedź wskazał na możliwość przekierowania części produkcji ekologicznej na systemy konsumpcji dedykowanej, czyli programy w szkole, czy na szpitale gdyż w zdecydowanej większości trafia ona do ludzi zamożnych, których na nią stać.
 

W podsumowaniu sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Stefan Krajewski podkreślił, że nie powinniśmy wyznaczać, czy mamy iść mocno w kierunku ekologii, bo tak naprawdę to mamy bardzo zróżnicowane rolnictwo w Polsce. Są obszary, gdzie powinno być naprawdę mocno wspierane i promowane rolnictwo ekologiczne. Są obszary, gdzie jest miejsce dla produkcji konwencjonalnej. Produkcja ta na rynek, duża, musi też być, bo my musimy też zabezpieczyć i wyżywić coraz więcej ludzi, nie tylko w Europie, ale i na świecie. Zapotrzebowanie na żywność rośnie i też nie damy rady wszystkiego zamknąć i ograniczyć, bo oczywiście po to wspieramy i promujemy ekologiczne rolnictwo, żeby odchodzić od środków ochrony roślin i żeby odchodzić od nawozów sztucznych.
 

We wtorek 20 maja 2025 r. Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi obradująca pod przewodnictwem pana posła rozpatrzyła informację na temat realizacji priorytetów polskiej prezydencji w Radzie Unii Europejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii zielonego ładu oraz planów podpisania umowy UE – Mercosur.

Informację przedstawił sekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi pan Stefan Krajewski.
 

Polska prezydencja w Radzie UE realizuje swoje priorytety w zakresie rolnictwa, koncentrując się na: bezpieczeństwie żywnościowym, poprawie konkurencyjności, zwiększeniu odporności na kryzysy, stabilizacji dochodów rolników, wzmocnieniu pozycji rolników w łańcuchu dostaw żywności. Założenia Europejskiego Zielonego Ładu są realizowane poprzez Wspólną Politykę Rolną, w ramach której istnieje szereg regulacji i mechanizmów wsparcia dedykowanych ochronie klimatu. Obejmuje ona normy i wymogi warunkowości i ekoschematy oraz interwencje rolno-środowiskowo-klimatyczne i inwestycje środowiskowe. Po protestach rolniczych w 2024 r. przyjęto rozwiązania legislacyjne obejmujące uproszczenie procedur oraz ograniczenie liczby kontroli. Nie wyczerpały one katalogu oczekiwanych zmian. W związku z tym jednym z priorytetów polskiej prezydencji stało się kontynuowanie dyskusji w zakresie uproszczenia zielonej architektury.
 

W zakresie umowy Mercosur sytuacja pozostaje bez zmian od zakończenia negocjacji w grudniu 2024 r. KE kontynuuje prace nad opracowaniem skonsolidowanego tekstu umowy oraz przygotowuje formalny wniosek o jej zatwierdzenie przez Radę UE i Parlament Europejski. Zakończenie prac i skierowanie wniosku spodziewane jest nie wcześniej niż w drugiej połowie tego roku. Stanowisko Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi w sprawie rolnej części umowy pozostaje przeciwne.
 

W trakcie ożywionej dyskusji pytano m.in. jaka będzie sytuacja w handlu z Ukrainą po zakończeniu obecnej umowy 6 czerwca br., czy rząd dysponuje już tekstem umowy z krajami Mercosur, jak przebiega budowanie mniejszości blokującej przeciw tej umowie oraz o wypłaty środków z KPO. Wobec krytyki ze strony posłów i strony społecznej pan poseł Robert Telus wiceprzewodniczący Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi złożył wniosek o odrzucenie informacji Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi wniosek został przyjęty większością głosów.
 

W środę 21 maja 2025 r. Podkomisja stała do spraw bezpieczeństwa żywności, eliminowania nieuczciwych praktyk w obrocie żywnością oraz sprzedaży bezpośredniej i handlu detalicznego produktów wytworzonych w gospodarstwach rolnych  rozpatrzyła informację Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi na temat zafałszowań na rynku rolno-spożywczym – informację przedstawił zastępca dyrektora Departamentu Rolnictwa Ekologicznego i Jakości Żywności pan Grzegorz Sobczyński. Następnie głos zabrał Główny Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno – Spożywczych (IJHARS) pan Przemysław Rzodkiewicz.
 

Zafałszowania w branży rolno-spożywczej to szeroki problem, obejmujący różne rodzaje nadużyć i oszustw, które mogą mieć negatywny wpływ na jakość żywności, zdrowie konsumentów oraz zaufanie do branży. Najczęściej spotykane zafałszowania to fałszowanie (dodawanie substancji obcych), podrabianie, nadużycia w nazewnictwie oraz oszustwa w oznakowaniu.
 

Fałszowanie produktów żywnościowych jest zjawiskiem powszechnym i niesie ze sobą wiele negatywnych skutków ekonomicznych i zdrowotnych. Wprowadzanie w błąd w odniesieniu do żywności, składników żywności lub opakowań żywności stanowi realne zagrożenie zarówno dla bezpieczeństwa żywności, zdrowia konsumentów, jak i uczciwych producentów. Niestety brak jest świadomości jak często konsumenci ulegają ofiarą nieuczciwych i oszukańczych praktyk branży spożywczej. Nadużycia związane z żywnością powodują ingerencję w produkt, a tym samym obniżenie jego jakości. Popularną praktyką rynkową jest dodawanie, mieszanie lub podmienianie tańszych produktów lub zamienników, dodawanie do żywności substancji obcych, niewłaściwych dla danego produktu, podrabianie znanych marek lub produktów w celu wprowadzenia w błąd, umieszczanie fałszywych informacji, np. dotyczących składu, daty ważności, pochodzenia czy stosowanie fałszywych certyfikatów lub niewłaściwe oznakowanie produktów.  Najczęstsze zafałszowana żywności dotyczą przede wszystkim produktów tj.: oliwy z oliwek, mięsa, ryb, produktów mlecznych, miodów, napojów alkoholowych oraz produktów ekologicznych.
 

Wszelkie działania podejmowane przez IJHARS mają na celu identyfikację, weryfikację oraz eliminację nielegalnych praktyk rynkowych, które mogą zostać stwierdzone na każdym etapie obrotu. W wyniku przeprowadzanych kontroli urzędowych IJHARS stwierdza nieprawidłowości w zakresie jakości handlowej, w tym zafałszowania artykułów rolno-spożywczego. Zafałszowany artykuł rolno-spożywczych zgodnie z ustawą o jakości handlowej artykułów rolno-spożywczych, to taki produkt, którego skład jest niezgodny z przepisami dotyczącymi jakości handlowej poszczególnych artykułów rolno-spożywczych, albo produkt, w którym zostały wprowadzone zmiany, w tym zmiany dotyczące oznakowania, mające na celu ukrycie jego rzeczywistego składu lub innych właściwości, jeżeli niezgodności te lub zmiany w istotny sposób naruszają interesy konsumentów finalnych. Zafałszowaniem zatem będzie: nazwa niezgodna z prawdą, niezgodne z prawdą dane w zakresie: składu, pochodzenia, terminu przydatności do spożycia lub daty minimalnej trwałości, zawartości netto lub klasy jakości handlowe. Trzeba zaznaczyć, że IJHARS przeprowadza kontrole urzędowe, regularnie i w oparciu o ocenę ryzyka.  Podejmowane  działania mają  na celu ustalenie, czy stwierdzone zafałszowanie jest celowe i nosi znamiona nieuczciwej lub oszukańczej praktyki. Nie każde zafałszowanie będzie zatem oszustwem. Zgodnie z wytycznymi Komisji Europejskiej oszustwo żywnościowe należy postrzegać jako działanie intencjonalne, niezgodne z prawem, wprowadzające w błąd i nastawione w głównej mierze na chęć zwiększenia zysku ekonomicznego przy użyciu środka spożywczego. Jego skutki maja głównie charakter finansowy.