Symbole okresu Świąt Bożego Narodzenia

W polskiej tradycji żadne inne święta nie mają tylu symboli i obrzędów, jak Święta Bożego Narodzenia, zwane po staropolsku – Godami. Przypomnijmy sobie niektóre z nich.

Symbole okresu Świąt Bożego Narodzenia
Ciekawa jest sama geneza Świąt Bożego Narodzenia, obchodzonych na pamiątkę narodzenia Jezusa Chrystusa. Weszły one do liturgii Kościoła dopiero w drugiej połowie IV wieku. Dokładna data narodzin Chrystusa nie jest jednak znana. Termin 25 grudnia wyznaczono, odwołując się do analogii świętowania pozażydowskiego, jakim w religiach naturalnych było obchodzenie święta "narodzin niezwyciężonego słońca" (od tej daty przybywa już dnia).
 
Święta Bożego Narodzenia poprzedza adwent – okres radosnego oczekiwania i przygotowania na powtórne przyjście Chrystusa. Słowo adwent pochodzi od łacińskiego słowa "adventus", czyli "przyjście, przybycie, nadejście". Pierwsze ślady obchodzenia adwentu spotykamy w liturgii hiszpańskiej i galijskiej. Adwent rozpoczyna nowy rok kościelny i obejmuje 4 kolejne niedziele. Adwent trwa od 23 do 28 dni, począwszy od pierwszej niedzieli po uroczystości Chrystusa Króla, do pierwszych nieszporów Bożego Narodzenia.
 
Tradycją w kościele katolickim są odprawiane w okresie adwentu o świcie msze, zwane roratami. Są to msze ku czci Marii Panny, na pamiątkę tego, że przyjęła nowinę od archanioła Gabriela zwiastującego, iż zostanie Matką Syna Bożego. Najstarsze ślady odprawianej w Polsce Mszy św. roratniej sięgają XII w. W wieku XVI roraty były już znane w całej Polsce. W czasie rorat pali się przy ołtarzu dodatkowa ozdobna świeca, symbolizująca Matkę Zbawiciela.
 
Zwyczaj umieszczania w domach i kościołach zielonego wieńca adwentowego z czterema świeczkami zrodził się we wschodnich Niemczech. Na zielonym wieńcu umieszcza się cztery świece. Cała rodzina (wspólnota) gromadząc się przy wspólnej modlitwie zapala kolejne świece, jako znak czuwania i gotowości na przyjście Jezusa. Wieniec adwentowy posiada bogatą symbolikę: światło, zieleń i krąg. Światło wskazuje drogę, rozprasza ciemności, usuwa lęk, stwarza poczucie bezpieczeństwa i wspólnoty. Jest znakiem obecności Chrystusa – "Światłości Świata". Zielone gałązki są symbolem nadziei, zwyciężającej śmierć. Krąg oznacza rodzinę (wspólnotę) oczekującą w miłości i radości na przyjście Pana. Adwent to również czas przygotowania naszych serc na przyjście Dzieciątka Jezus przez rekolekcje.
 
Punktem kulminacyjnym przeżyć adwentowych jest Wigilia Bożego Narodzenia. Posiada ona bardzo bogatą liturgię, która sięga pierwszych wieków chrześcijaństwa. Wigilia znana była już w Starym Testamencie. Obchodzono ją przed każdą uroczystością i w tradycji było to przygotowanie do odpoczynku świątecznego. Izraelici zwali ją "wieczorem". Samo słowo "Wigilia" pochodzi od łacińskiego "vigilia" i oznacza czuwanie. W kościele katolickim Wigilia Bożego Narodzenia jest obchodzona 24 grudnia, natomiast w kościołach wschodnich: greckokatolickim i prawosławnym – 6 stycznia, a w kościele ormiańskim – 5 stycznia.
 
W Polsce Wigilia weszła na stałe do tradycji dopiero w XVIII wieku. Główną jej częścią jest uroczysta wieczerza, złożona z postnych potraw. Wieczerza ta ma charakter ściśle rodzinny. Zaprasza się czasami na nią, oprócz krewnych, osoby mieszkające samotnie. Znany i powszechny od XIX wieku w Polsce jest zwyczaj pozostawiania wolnego miejsca przy stole wigilijnym. Miejsce to przeznaczone bywa przede wszystkim dla przygodnego gościa. W ten sposób wyrażamy również pamięć o naszych bliskich, którzy nie mogą spędzić z nami Świąt, lub którzy już od nas odeszli.
 
Tradycyjnie wieczerza wigilijna rozpoczyna się wraz z pierwszą gwiazdką na niebie. Jest to symboliczne nawiązanie do Gwiazdy Betlejemskiej, którą według Biblii na wschodniej stronie nieba ujrzeli Trzej Królowie. Wypatrywanie pierwszej gwiazdki, to tradycyjne zadanie dzieci.

Czytaj dalej na następnej stronie...



Tagi:
źródło: